dam | เขื่อน | | สิ่งก่อสร้างที่กั้นหรือขวางทางน้ำ แบ่งเป็น 3 ประเภท คือ เขื่อนทดน้ำ เขื่อนเก็บน้ำ และเขื่อนระบายน้ำ |
dark reaction | ปฏิกิริยาที่ไม่ต้องใช้แสง | | กระบวนการในการสังเคราะห์ด้วยแสงที่นำ ATP และ NADPH2 ซึ่งได้จากปฏิกิริยาที่ต้องใช้แสงมาเปลี่ยนคาร์บอนไดออกไซด์ ให้เป็นคาร์โบไฮเดรต |
data | ข้อมูล | | สิ่งที่ใช้อธิบายคุณลักษณะของวัตถุ เหตุการณ์ กิจกรรม โดยบันทึกจากการสังเกต การทดลอง หรือการสำรวจด้วยการแทนรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง เช่น บันทึกไว้เป็นตัวเลข ข้อความ รูปภาพ และสัญลักษณ์ |
data collection | การเก็บข้อมูล | | การรวบรวมข้อมูลเป็นกระบวนการที่เป็นระบบ และเป็นวิธีการที่เป็นมาตรฐาน เพื่อเปลี่ยนแนวความคิดในการทำวิจัยให้เป็นข้อมูล |
data communications | การสื่อสารข้อมูล | | การแลกเปลี่ยนข้อมูล/ข่าวสารโดยผ่านทางสื่อกลางในการสื่อสารซึ่งอาจเป็นสื่อกลางประเภทที่มีสายหรือไร้สายก็ได้ องค์ประกอบพื้นฐานของระบบการสื่อสารข้อมูล ได้แก่ ข้อมูล ผู้ส่ง ผู้รับ สื่อกลางในการส่งข้อมูล โพรโทคอล |
database | ฐานข้อมูล | | การรวมของตารางข้อมูลหลายๆ ตารางเข้าไว้ด้วยกัน ตารางแต่ละตารางจะมีความสัมพันธ์กันโดยใช้เขตข้อมูลที่เก็บข้อมูลซึ่งเหมือนกันเป็นตัวเชื่อมโยงระหว่างกัน บางตารางอาจเป็นตารางที่เก็บข้อมูลไว้เฉพาะของตนเองโดยไม่เกี่ยวข้องกับตารางอื่น ในขณะที่บางตาราง อาจต้องเชื่อ |
date line | เส้นวันที่ | | เส้นที่อยู่ ณ ลองจิจูด 180 องศา ใช้เป็นเส้นกำหนดการเปลี่ยนวันที่เมื่อมีการเดินทางข้ามเส้นนี้ไป เช่น ผู้เดินทางไปทางทิศตะวันตกเมื่อข้ามเส้นนี้จะต้องเพิ่มวันที่ขึ้นเป็นอีก 1 วัน หรือผู้เดินทางไปทางทิศตะวันออกเมื่อข้ามเส้นนี้จะต้องลดวันที่ลง 1 วัน |
daughter cell | เซลล์ลูก | | เซลล์ที่เกิดขึ้นใหม่จากการแบ่งเซลล์ |
daughter chromosome | โครโมโซมที่เกิดขึ้นใหม่ | | โครโมโซมขณะที่โครมาทิดเริ่มแยกจากกัน ในการแบ่งเซลล์ระยะแอนาเฟส |
dB | เดซิเบล | | สัญลักษณ์ของหน่วยระดับความเข้มเสียง ดู decibel |
DC | ดีซี | | ดู direct current |
DDT | ดีดีที | | ดู dichloro-diphenyl-trichloroethane |
death rate | อัตราการตาย | | จำนวนประชากรที่ตายต่อประชากรทั้งหมดต่อหนึ่งหน่วยเวลา |
decay | สลาย | | กระบวนการที่นิวเคลียสกัมมันตรังสีสลายไปเป็นนิวเคลียสอื่นซึ่งอาจเป็นนิวเคลียสกัมมันตรังสีหรือไม่เป็นก็ได้ พร้อมกับให้อนุภาคหรือรังสีออกมา |
decay constant | ค่าคงตัวการสลาย | | ความน่าจะเป็นหรือโอกาสที่นิวเคลียสกัมมันตรังสีจะสลายได้ใน 1 หน่วยเวลา เป็นค่าคงตัวสำหรับธาตุกัมมันตรังสีหนึ่ง ๆ ใช้สัญลักษณ์ λ |
decibel | เดซิเบล | | หน่วยของระดับความเข้มเสียงใช้สัญลักษณ์ dB (ดู sound intensity level ประกอบ) |
decile | เดไซล์ | | ค่าของข้อมูล ณ จุด 9 จุด ซึ่งแบ่งจำนวนข้อมูลออกเป็น 10 ส่วนเท่า ๆ กัน ค่าดังกล่าวนี้เรียกตามลำดับจากน้อยไปหามากว่า เดไซล์ที่หนึ่ง (D1) เดไซล์ที่สอง (D2) ... เดไซล์ที่เก้า (D9) |
decimal numeral | เลขทศนิยม | | ตัวเลขเขียนแทนจำนวนโดยเขียนจำนวนเต็ม หรือศูนย์อยู่ทางด้านซ้ายของจุดทศนิยม(.) และเศษส่วนในระบบฐานสิบไว้ทางขวาจุดทศนิยม เช่น 27.425 |
decimal point | จุดทศนิยม | | ดู decimal numeral |
decompose | เน่าเปื่อย | | การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างโมเลกุลของสารอินทรีย์จากโมเลกุลใหญ่เป็นโมเลกุลเล็กหลาย ๆ โมเลกุลโดยเห็ดราและแบคทีเรียบางชนิด |
decompose | การสลายตัว | | กระบวนการที่ทำให้โมเลกุลของสารแตกตัวออกเป็นโมเลกุลเล็ก ๆ หรืออะตอม เช่น การแยกสลายโมเลกุลของน้ำจะได้โมเลกุลของแก๊สไฮโดรเจนกับออกซิเจน |
decomposer | ผู้ย่อยสลายอินทรียสาร | | กลุ่มสิ่งมีชีวิตที่ดำรงชีพโดยได้พลังงานจากการย่อยสลายซากของสิ่งมีชีวิต ได้แก่ เห็ดราและแบคทีเรียบางชนิด |
decreasing function | ฟังก์ชันลด | | ฟังก์ชัน y = f(x) จะเป็นฟังก์ชันลด เมื่อค่าของฟังก์ชันหรือ f(x) ลดลง ขณะที่ค่าของ x เพิ่มขึ้น เช่น f(x) = 1/x |
deductive reasoning | การให้เหตุผลแบบนิรนัย | | การให้เหตุผลโดยการนำความรู้พื้นฐานซึ่งอาจเป็นความเชื่อ ข้อตกลง กฎ หรือบทนิยาม ซึ่งเป็นสิ่งที่รู้มาก่อนและยอมรับว่าเป็นจริงมาประกอบเพื่อนำไปสู่ข้อสรุป |
deep water rice | พันธุ์ข้าวขึ้นน้ำ | | พันธุ์ข้าวที่ขึ้นได้ดีในที่มีระดับน้ำสูงเกิน 80 เซนติเมตร เช่น ข้าวปิ่นแก้ว 56 ข้าวขาวฟอง 32 เป็นต้น |
degree | องศา | | หน่วยของอุณหภูมิตามชนิดของเทอร์มอมิเตอร์ที่ใช้วัดอุณหภูมิ เช่น อุณหภูมิร่างกายคนปกติเท่ากับ 37 องศาเซลเซียส |
degree | ดีกรี | | ดีกรี (degree) ของจุดยอด v ในกราฟ คือ จำนวนครั้งทั้งหมดที่เส้นเชื่อมเกิดกับจุดยอด v |
degree of polynomial | ระดับขั้นพหุนาม | | กำลังของตัวแปร เช่น ดีกรีของพจน์ที่มีตัวแปรตัวเดียว หมายถึง กำลังของตัวแปรนั้น เช่น ดีกรีของ 3x4 คือ 4 ดีกรีของพจน์ที่มีหลายตัวแปร หมายถึง ผลบวกของกำลังของตัวแปรทั้งหมด เช่น ดีกรีของ 7x2 yz3 คือ 6 และดีกรีสูงสุดของพจน์ในพหุนามเป็นดีกรีขอ |
delta | ดินดอนสามเหลี่ยม | | พื้นดินตรงบริเวณปากน้ำที่มีรูปร่างคล้ายสามเหลี่ยม เกิดขึ้นจากการทับถมของตะกอนถูกน้ำพัดพามา |
dendrite | เดนไดรต์ | | ใยประสาทชนิดหนึ่ง ทำหน้าที่นำกระแสประสาทหรือคำสั่งเข้าสู่ตัวเซลล์ประสาท |
density | ความหนาแน่น | | ปริมาณมวลสารที่มีอยู่ใน 1 หน่วยปริมาตร ใช้สัญลักษณ์ ρ มีหน่วยเป็น kg m-3 |
deoxycorticosterone | ดีออกซีคอร์ติโคสเตอโรน | | ฮอร์โมนที่สร้างจากอะดรีนัลคอร์เทกซ์ของต่อมหมวกไต ทำหน้าที่ควบคุมความสมดุลของโซเดียมในเลือด |
deoxyribonucleic acid (DNA) | กรดดีออกซีไรโบนิวคลีอิก (ดีเอ็นเอ) | | กรดนิวคลีอิกชนิดหนึ่ง มีลักษณะโครงสร้างโมเลกุลเป็นเกลียวคู่คล้ายบันไดเวียน เป็นสารพันธุกรรมมีอยู่ในเซลล์ของสิ่งมีชีวิต |
deoxyribose | ดีออกซีไรโบส | | น้ำตาลชนิดหนึ่งที่มีคาร์บอนเป็นองค์ประกอบ 5 อะตอม พบเป็นส่วนประกอบย่อยของ DNA |
dependent variable | ตัวแปรตาม | | ตัวแปรที่ต้องเปลี่ยนแปรสภาพ หรือลักษณะไปตามอิทธิพลของตัวแปรต้น |
deposition | การสะสมตัวของตะกอน, การสะสมทับถม | | การสะสมตะกอนของหิน ทราย หรือสารประกอบเคมีเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดเป็นชั้นหินหรือชั้นแร่ |
depression | พายุดีเปรสชัน | | พายุไซโคลนที่มีกำลังอ่อน มีความเร็วลมใกล้บริเวณศูนย์กลางไม่เกิน 61 กิโลเมตรต่อชั่วโมง |
derivative of a function | อนุพันธ์ของฟังก์ชัน | | อนุพันธ์ของฟังก์ชัน f ที่ x หมายถึงอัตราการเปลี่ยนแปลงของ f(x) เทียบกับ x ในขณะใด ๆ |
derived unit | หน่วยอนุพัทธ์ | | หน่วยที่เกิดจากผลคูณของหน่วยฐาน เช่น หน่วยของแรง คือนิวตัน นิวตันเทียบเท่ากับ กิโลกรัม เมตรต่อวินาที2 |
descriptive statistics | สถิติเชิงพรรณนา | | การวิเคราะห์ขั้นต้นที่มุ่งวิเคราะห์เพื่ออธิบายลักษณะกว้าง ๆ ของข้อมูลชุดนั้น โดยวิธีการสรุปข้อมูลแต่ละชุดที่สนใจ จากการวัดค่าสถิติ และนำเสนอผลสรุป |
design and technology | การออกแบบและเทคโนโลยี | | การเรียนรู้เพื่อพัฒนาความสามารถของมนุษย์ในการแก้ปัญหา และสนองความต้องการอย่างสร้างสรรค์ โดยใช้ความรู้และกระบวนการเทคโนโลยี สร้างสิ่งของเครื่องใช้หรือวิธีการ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการดำรงชีวิตและกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ |
design [technological design] | การออกแบบ(ทางเทคโนโลยี) | | การลำดับความคิดหรือจินตนาการเป็นขั้นตอน นำไปสู่การวางแผนการแก้ปัญหาหรือสนองความต้องการ |
desktop case | เดสก์ท็อปเคส | | ลักษณะของเคสในแนวนอน |
destructive distillation | การกลั่นทำลาย | | การให้ความร้อนแก่สารอินทรีย์ในภาวะที่ไม่มีอากาศ จะทำให้สารบางชนิดที่อยู่ในสารอินทรีย์นั้นระเหยหรือสลายตัวออกเป็นสารที่มีโมเลกุลเล็กลง เช่น การกลั่นทำลายถ่านหิน จะได้แก๊สถ่านหิน เป็นต้น |
detergent | สารซักฟอก | | สารสังเคราะห์ชนิดหนึ่งใช้สำหรับการซักล้าง สามารถกำจัดสิ่งสกปรกและชำระล้างไขมันได้ดีทั้งในน้ำอ่อนและน้ำกระด้าง |
determinant | ดีเทอร์มิแนนต์ | | ดีเทอร์มิแนนต์ของเมทริกช์ใดหมายถึงจำนวนจริงที่มีค่าขึ้นอยู่กับเมทริกช์นั้น เช่น ดีเทอร์มิแนนต์ของเทตริกช์ A เขียนแทนด้วย det(A) คือ a1a4 - a2a3 |
deuterium [heavy hydrogen] | ดิวเทอเรียม | | ไอโซโทปหนึ่งของธาตุไฮโดรเจน มีเลขอะตอม 1 เลขมวล 2 มีอยู่ในธรรมชาติประมาณร้อยละ 0.02 ของธาตุไฮโดรเจนทั้งหมด เรียกอีกชื่อหนึ่งว่าไฮโดรเจนหนักใช้สัญลักษณ์ หรือ D |
developer | สารทำให้เกิดภาพ | | สารละลายที่ทำให้เกิดภาพบนฟิล์มถ่ายรูปที่บันทึกภาพแล้วหรือบนกระดาษอัดรูป เช่น เมื่อนำฟิล์มขาวดำที่บันทึกภาพแล้วมาแช่ในสารละลายนี้ บริเวณที่ถูกแสงจะปรากฏเป็นสีดำมากน้อยตามปริมาณแสงที่ได้รับ |
development | การเจริญเติบโต | | การเปลี่ยนแปลงที่ค่อยเป็นค่อยไปอย่างมีระเบียบในสิ่งมีชีวิต เป็นผลให้เนื้อเยื่อมีความซับซ้อนมากขึ้น หรือสมบูรณ์ขึ้นทั้งในด้านโครงสร้างและหน้าที่ |
device driver | โปรแกรมขับอุปกรณ์ | | โปรแกรมที่ช่วยในการติดตั้งระบบเพื่อให้คอมพิวเตอร์สามารถติดต่อหรือใช้งานอุปกรณ์ต่างๆ ได้ |
dew point | อุณหภูมิจุดน้ำค้าง | | อุณหภูมิ ที่ไอน้ำในอากาศเริ่มอิ่มตัว ถ้าอากาศเย็นลงโดยไอน้ำและความดันไม่เปลี่ยนแปลง จะเกิดการควบแน่นกลายเป็นละอองน้ำ |
diabetes mellitus | โรคเบาหวาน | | โรคที่เกิดจากร่างกายขาดอินซูลิน อาการของโรคคือ ปัสสาวะบ่อย มีน้ำตาลในปัสสาวะ ร่างกายอ่อนแอ มีความต้านทานโรคต่ำ เมื่อเป็นแผลจะรักษาหายยาก |
diagram | แผนภาพ | | ภาพที่มีความหมายแทนข้อมูลชุดหนึ่ง เขียนขึ้นเพื่อช่วยให้เข้าใจข้อสรุปเกี่ยวกับข้อมูลชุดนั้นได้ดีขึ้น |
dial-up modem | โมเด็มแบบหมุนโทรศัพท์ | | โมเด็มที่ใช้ต่อเข้ากับผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตผ่านทางสายโทรศัพท์ การเชื่อมต่อใช้วิธีการหมุนโทรศัพท์ติดต่อไปยังผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต ความเร็วในการส่งผ่านข้อมูลต่ำประมาณ 56 Kbps |
diameter | เส้นผ่านศูนย์กลาง, เส้นผ่าศูนย์กลาง | | เส้นผ่านศูนย์กลางของวงกลม หมายถึงเส้นที่ลากผ่านจุดศูนย์กลางของวงกลมและแบ่งวงกลมออกเป็นส่วนโค้ง 2 ส่วนที่เท่ากัน |
diamond | เพชร | | แร่ชนิดหนึ่ง เป็นผลึกของธาตุคาร์บอนรูปหนึ่ง มีความแข็งมากที่สุดคือ 10 เป็นแร่หายาก ความถ่วงจำเพาะประมาณ 3.51 ปกติไม่มีสี แต่อาจมีสี เช่น เหลือง น้ำเงินดำ เป็นรัตนชาติที่มีราคาสูง ใช้เป็นผงขัดในการเจียระไน เพชร พลอย และใช้ตัดกระจก เป็นต้น |
diaphragm | ไดอะแฟรม | | ส่วนประกอบของกล้องถ่ายรูป มีลักษณะเป็นช่องซึ่งสามารถปรับให้มีขนาดต่าง ๆ เพื่อให้แสงผ่านเข้ามากหรือน้อยได้ตามความต้องการ |
diaphragm | ไดอะแฟรม, กะบังลม | | กล้ามเนื้อที่มีลักษณะเป็นแผ่นยึดติดกับซี่โครงอันล่างสุดและกั้นระหว่างช่องอกกับช่องท้อง มีหน้าที่เพิ่มหรือลดปริมาตรของช่องอก เพื่อช่วยในการหายใจเข้าออก |
diastolic pressure | ความดันไดแอสโทลิก, ความดันระยะหัวใจคลายตัว | | ความดันเลือดในขณะที่หัวใจคลายตัว หลังจากที่หัวใจบีบตัวเพื่อสูบฉีดโลหิตออกไปเลี้ยงร่างกายแล้ว ความดันเลือดขณะหัวใจคลายตัวมีค่าน้อยกว่าความดันเลือดระยะหัวใจบีบตัว |
diatomic molecule | โมเลกุลอะตอมคู่ | | โมเลกุลที่ประกอบด้วย 2 อะตอม เช่น Cl2 |
dichloro-diphenyl-trichloroethane (DDT) | ไดคลอโรไดฟีนิลไตรคลอโรอีเทน (ดีดีที) | | สารเคมีชนิดเหนึ่ง มีจุดหลอมเหลว 108.5°C ละลายได้ดีในเอทานอล เป็นพิษต่อคนและสัตว์เลี้ยง ใช้เป็นสารฆ่าแมลง |
dichotomous key | ไดโคโตมัสคีย์ | | คู่มือที่ใช้เป็นแนวทางสำหรับจำแนกสิ่งมีชีวิตออกเป็นหมวดหมู่ โดยใช้ลักษณะที่ต่างกันของสิ่งมีชีวิตมาพิจารณา |
dicotyledon [dicot] | พืชใบเลี้ยงคู่ | | พืชที่มีใบเลี้ยง 2 ใบในระยะเอ็มบริโอ เป็นพืชที่มีลำต้นไม่เป็นปล้อง เส้นใบเป็นร่างแห กลุ่มท่อลำเลียงเป็นระเบียบ มีระบบรากแก้ว เช่น ถั่ว มะขาม มะม่วง เป็นต้น |
dieldrin | ดีลดริน | | สารเคมีชนิดหนึ่งซึ่งมีคลอรีนเป็นตัวประกอบที่สำคัญ ใช้เป็นยาฆ่าแมลงพวกที่กัดกินใบไม้ เช่น ตั๊กแตน หนอนกระทู้ผัก เป็นพิษต่อคนและสัตว์เลี้ยง |
diesel engine | เครื่องยนต์ดีเซล | | เครื่องยนต์สันดาปภายในชนิดหนึ่ง ซึ่งทำงานได้โดยการอัดอากาศในกระบอกสูบให้เกิดความร้อนสูง เมื่อฉีดน้ำมันเชื้อเพลิง (น้ำมันดีเซล) เข้าไปถูกอากาศร้อน ในกระบอกสูบ จะเกิดสันดาปได้พลังงานไปดันลูกสูบให้เคลื่อนที่ |
diesel oil | น้ำมันดีเซล | | สารประกอบไฮโดรคาร์บอนหลายชนิดรวมกัน ได้จากการกลั่นลำดับส่วนปิโตรเลียม ในแต่ละโมเลกุลจะมีคาร์บอน 13 หรือ 14 อะตอม มีจุดเดือด 250 - 350°C ใช้เป็นเชื้อเพลิงในเครื่องยนต์ดีเซล |
difference of sets | ผลต่างระหว่างเซต | | ดู relative complement |
differential equation | สมการเชิงอนุพันธ์ | | สมการที่แสดงความสัมพันธ์ระหว่างฟังก์ชันและอนุพันธ์ของฟังก์ชัน เช่น |
differentially permeable membrane [semipermeable membrane] [selectively permeable membrane] | เยื่อเลือกผ่าน | | เยื่อบาง ๆ ที่มีสมบัติยอมให้โมเลกุลหรือไอออนของสารบางชนิดผ่านเข้าออกได้ เช่น เยื่อหุ้มเซลล์ เยื่อหุ้มนิวเคลียส |
diffraction | การเลี้ยวเบน | | การเลี้ยวอ้อมสิ่งกีดขวางของคลื่นในขณะเคลื่อนที่ผ่านช่องหรือขอบของสิ่งกีดขวาง เช่น เมื่อคลื่นน้ำหรือคลื่นแสงเคลื่อนที่ผ่านสิ่งกีดขวางจะแผ่ออกจากขอบของสิ่งกีดขวางไปทางด้านหลังได้ |
diffusion | การแพร่ | | การแพร่กระจายของอะตอม อิออน หรือโมเลกุลของสารใด ๆ ในแก๊ส ของเหลว หรือตัวกลางที่มีความพรุน |
digestion | การย่อยอาหาร | | การแปรสภาพสารอาหารโดยใช้เอนไซม์เข้าทำปฏิกิริยาทำให้สารอาหารโมเลกุลใหญ่มีโมเลกุลเล็กลง จนกระทั่งสามารถซึมผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ได้ |
digestive enzyme | เอนไซม์ย่อยอาหาร | | เอนไซม์ที่ใช้ในการย่อยอาหาร มีหลายชนิดซึ่งจะย่อยอาหารเฉพาะอย่าง เช่นลิเพสย่อยอาหารพวกไขมัน โปรตีนเอสย่อยอาหารพวกโปรตีน มอลเทศย่อยอาหารพวกแห้ง เป็นต้น |
digital modem | ดิจิทัลโมเด็ม | | โมเด็มที่ใช้รับและส่งข้อมูลผ่านสายเชื่อมสัญญาณแบบดิจิทัล โดยโมเด็มจะทำการเชื่อมต่อให้อัตโนมัติเมื่อมีการใช้งาน สามารถส่งข้อมูลด้วยความเร็วสูงตั้งแต่ 128 kbps ขึ้นไป ซึ่งเป็นโมเด็มที่ติดตั้งภายนอก |
digital signal | สัญญาณดิจิทัล | | สัญญาณที่ไม่มีความต่อเนื่องที่เรียกว่าดิสครีตสัญญาณดิจิทัลถูกแทนด้วยระดับแรงดันไฟฟ้าสองระดับเท่านั้นโดยแสดงสถานะเป็น "0" และ "1" ซึ่งตรงกับรหัสตัวเลขฐานสอง |
Digital Subscriber Line( DSL) | ดีเอสแอล | | โมเด็มที่ได้รับความนิยมในการใช้งานในบ้าน และสำนักงานขนาดเล็ก โดยสามารถรับและส่งข้อมูลดิจิทัลด้วยความเร็วสูงกว่าการเชื่อมต่อผ่านโมเด็มแบบหมุนโทรศัพท์ |
Digital Versatile Disc Drive( DVD Drive) | ดีวีดีไดร์ฟ | | ออปติคัลดิสก์ไดร์ฟ ใช้อ่านข้อมูลได้ทั้งแผ่นซีดีและแผ่นดีวีดี แต่ไม่สามารถเขียนหรือบันทึกข้อมูลลงบนแผ่นซีดีหรือดีวีดีได้ |
Digital Versatile Disc ReWritable Drive( DVD+RW Drive) | ดีวีดีอาร์ดับบลิวไดร์ฟ | | ออปติคัลดิสก์ไดร์ฟ ใช้อ่านข้อมูลและเขียนข้อมูลได้ทั้งแผ่นซีดีและแผ่นดีวีดี |
Digital Versatile Disc( DVD) | แผ่นดีวีดี | | มีลักษณะเป็นแผ่นคล้ายกับซีดี แตกต่างกันที่ขนาดความจุของดีวีดีมีความจุมากกว่าซีดีหลายเท่าและลักษณะของโครงสร้างที่ซับซ้อนกว่า |
dihybrid cross | การผสมพิจารณาสองลักษณะ | | การผสมระหว่างพ่อพันธุ์และแม่พันธุ์โดยพิจารณาลักษณะที่ต้องการผสม 2 ลักษณะ ควบคู่กัน เพื่อศึกษาการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม เช่น ผสมหนูขนเกรียนสีดำกับหนูขนฟูสีขาว เป็นต้น |
diluted solution | สารละลายเจือจาง | | สารละลายที่มีตัวละลาย ละลายอยู่น้อย |
diode | ไดโอด | | อุปกรณ์ทางอิเล็กทรอนิกส์ซึ่งมีขั้วไฟฟ้า 2 ขั้วยอมให้กระแสไหลผ่านได้ทางเดียวใช้ในเครื่องแปลงไฟฟ้ากระแสสลับให้เป็นไฟฟ้ากระแสตรง ไดโอดมีหลายชนิด แต่ที่นิยมอยู่ทั่วไปเป็นชนิดสารกึ่งตัวนำ |
diploid cell | เซลล์ดิพลอยด์ | | เซลล์ที่มีจำนวนโครโมโซม 2 ชุด ได้แก่ เซลล์ร่ายกายของสิ่งมีชีวิต เช่น เซลล์ร่างกายคนมีโครโมโซม 2 ชุด ชุดละ 23 โครโมโซม |
dipole | ขั้วของพันธะ,ไดโพล | | ขั้วของพันธะโคเวเลนต์ที่แสดงอำนาจไฟฟ้าเป็น 2 ขั้ว คือ ขั้วหนึ่งแสดงอำนาจไฟฟ้าบวกและอีกขั้วหนึ่งแสดงอำนาจไฟฟ้าลบ |
direct current (DC) | กระแสตรง (ดีซี) | | กระแสไฟฟ้าที่ไหลในวงจรไฟฟ้าในทิศทางเดียวตลอดเวลา ใช้อักษรย่อ DC |
direct variation | การแปรผันตรง | | เมื่อ x และ y แทนปริมาณใด ๆ y แปรผันโดยตรงกับ x เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ หมายถึง เมื่อ k เป็นค่าคงตัวและ k |
directrix | ไดเรกตริกซ์ (เส้นบังคับ) | | ดูในเรื่อง parabola |
disaccharide | ไดแซ็กคาไรด์ | | สารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยน้ำตาลโมเลกุลเดี่ยว 2 โมเลกุลมารวมตัวกัน เช่น ซูโครส ประกอบด้วยกลูโคส 1 โมเลกุลรวมกับฟรักโทส 1 โมเลกุล |
discontinuous variation | ความแปรผันไม่ต่อเนื่อง | | ความแตกต่างของลักษณะใดลักษณะหนึ่งของสมาชิกในกลุ่มประชากรที่ต่างกันอย่างชัดเจน เช่น ลักษณะตาชั้นเดียวกับตา 2 ชั้นของคน |
disjoint events | เหตุการณ์ที่ไม่เกิดร่วมกัน | | ดู mutually exclusive events |
disjoint sets | เซตไม่มีส่วนร่วม | | เซต A และเซต B ไม่มีสมาชิกร่วมกันเลย เราเรียกเซตที่ไม่มีสมาชิกร่วมกันเลยว่า เซตไม่มีส่วนร่วม |
dispersion | การกระจาย | | การแยกแสงที่ประกอบด้วยแสงซึ่งมีความยาวคลื่นต่าง ๆ ออกเป็นแสงที่มีความยาวคลื่นเฉพาะ โดยวิธีการหักเห เช่น เมื่อแสงสีขาวผ่านปริซึมจะเกิดการกระจายแสงสีขาวออกเป็นแสงสีต่าง ๆ |
displacement | การกระจัด | | การเปลี่ยนตำแหน่งของวัตถุ เป็นปริมาณเวกเตอร์มีขนาดเท่ากับระยะในแนวตรงจากตำแหน่งเดิมถึงตำแหน่งใหม่ และมีทิศจากตำแหน่งเดิมไปยังตำแหน่งใหม่ |
displacement reaction | ปฏิกิริยาแทนที่ | | ดู substitution reaction |
display card | การ์ดแสดงผล | | อุปกรณ์ที่ทำหน้าที่แปลงข้อมูลดิจิทัลมาเป็นสัญญาณที่ส่งไปที่จอภาพ การ์ดแสดงผลอาจอยู่ในรูปแบบการ์ดหรืออาจติดตั้งมาบนเมนบอร์ดแล้ว |
dissolution | การละลาย | | กระบวนการเกิดสารละลาย |
distillate | สิ่งที่กลั่นได้ | | ของเหลวที่ได้จากการกลั่นตัวของไอในกระบวนการกลั่น |
distillation | การกลั่น | | กระบวนการแยกสารละลายหรือของผสมที่เป็นของเหลว โดยทำให้ของเหลวนั้นกลายเป็นไอ แล้วทำให้ไอกลั่นตัวเป็นของเหลวอีกครั้งหนึ่ง เป็นวิธีหนึ่งที่ทำให้ของเหลวบริสุทธิ์ขึ้น |
divergent sequence | ลำดับลู่ออก | | ลำดับที่พจน์ที่ n ของลำดับมีค่ามากขึ้นโดยไม่เข้าใกล้จำนวนใดจำนวนหนึ่ง เช่น ลำดับ an = 2n-1 |
divergent series | อนุกรมลู่ออก | | อนุกรมอนันต์ที่ไม่มีผลบวก เช่น 1 + 3 + 5 + 7 + ...... |
diversion dam | เขื่อนทดน้ำ | | สิ่งก่อสร้างขวางแม่น้ำหรือทางน้ำเพื่อกักน้ำให้มีระดับสูงต่ำตามความต้องการที่จะส่งน้ำลงสู่คลองส่งน้ำไปยังทุ่งนา สิ่งก่อสร้างนี้มีประตูปิดเปิดให้น้ำไหลผ่านไปตามแม่น้ำหรือทางน้ำสายเดิมได้ เช่น เขื่อนเจ้าพระยา จังหวัดชัยนาท เขื่อนวชิราลงกรณ์ จังหวัดกาญจบุรี เ |
diversion irrigation | การทดและส่งน้ำ | | การจัดสรรน้ำจากแหล่งกักเก็บน้ำเข้าสู่นา ไร่ ทางคลองส่งน้ำ เพื่อใช้ในการเพาะปลูก |
DNA | ดีเอ็นเอ | | ดู deoxyribonucleic acid |
domain (of relation) | โดเมน (ของความสัมพันธ์) | | เซตของสมาชิกตัวหน้าของคู่อันดับของความสัมพันธ์ |
domain name system (DNS) | ระบบชื่อโดเมน | | ระบบแปลงเลขที่อยู่ไอพีให้เป็นชื่อโดเมนที่อยู่ในรูปของชื่อย่อภาษาอังกฤษหลายส่วนคั่นด้วยเครื่องหมายจุด |
dominant | ลักษณะเด่น | | ลักษณะทางพันธุกรรมที่แสดงออกมาได้แม้ยีนที่ควบคุมลักษณะนั้น จะเป็นยีนเฮเทอโรไซกัส |
Doppler effect | ปรากฏการณ์ดอปเพลอร์ | | การเปลี่ยนความถี่ของเสียงหรือระดับเสียงที่ผู้รับฟังได้ยิน เนื่องจากการเคลื่อนที่สัมพัทธ์ระหว่างแหล่งกำเนิดเสียงกับผู้รับฟัง เช่น เมื่อรถพยาบาลเล่นเข้ามาใกล้ เราจะได้ยินเสียงไซเรนมีความถี่สูงกว่าเมื่อแล่นห่างออกไป |
dormancy | สภาพพักตัว | | สภาพที่เอ็มบริโอของพืชชะงักการเจริญระยะหนึ่ง แต่ยังมีชีวิตอยู่ เมื่อภาวะแวดล้อมเหมาะสมก็จะเจริญต่อไปได้อีก |
dorsal horn (of spinal cord) | ดอร์ซัลฮอร์น (ของไขสันหลัง) | | ส่วนของไขสันหลังที่ต่อกับรากบนของเส้นประสาทไขสันหลัง |
dorsal root (of spinal nerve) | รากบน (ของเส้นประสาทไขสันหลัง) | | ส่วนที่ทำหน้าที่รับกระแสประสาทจากหน่วยรับความรู้สึกต่าง ๆ เข้าสู่ไขสันหลังที่ดอร์ซัลฮอร์น |
double bond | พันธะคู่ | | พันธะระหว่างอะตอมคู่หนึ่งในสารโคเวเลนต์ ซึ่งคู่อะตอมนั้นใช้อิเล็กตรอนร่วมกัน 2 คู่ |
double fertilization | การปฏิสนธิคู่ | | การปฏิสนธิที่พบในพืชดอกโดยที่สเปิร์มนิวเคลียสหนึ่งเข้าผสมกับเซลล์ไข่ ส่วนอีกสเปิร์มนิวเคลียสหนึ่งเข้าผสมกับโพลาร์นิวเคลียสภายในออวุลเดียวกัน |
drift velocity | ความเร็วลอยเลื่อน | | ความเร็วเฉลี่ยซึ่งอิเล็กตรอนอิสระเคลื่อนที่ในตัวนำ เป็นความเร็วต่ำมาก |
drug allergy | การแพ้ยา | | อาการผิดปกติในร่างกายซึ่งเกิดขึ้นเนื่องจากได้รับยาบางชนิดเข้าไป |
dry cell | เซลล์แห้ง | | เซลล์ไฟฟ้าปฐมภูมิ โดยทั่วไปใช้สังกะสีรูปทรงกระบอกเป็นขั้วลบ ภายในบรรจุของผสมของกลีเซอรีน แอมโมเนียมคลอไรด์ และผงถ่าน มีแท่งคาร์บอนสอดอยู่ ตรงกลางเป็นขั้วบวก มีแรงเคลื่อนไฟฟ้าประมาณ 1.5 โวลต์ เช่น เซลล์ถ่านไฟฉาย เป็นต้น |
dry season rice | ข้าวนาปรัง | | ดู off season rice |
dual core | ซีพียูแบบแกนคู่ | | ซีพียูที่มีแกนประมวลผล 2 แกนอยู่ในชิปตัวเดียวกัน |
duodenum | ดูโอดีนัม | | ส่วนของลำไส้เล็กตอนต้นที่ต่อกับกระเพาะอาหาร มีลักษณะเป็นท่อ ยาวประมาณ 25 - 30 เซนติเมตร |
dura mater | ดูรามาเตอร์ | | เยื่อหุ้มชั้นนอกสุดของสมองและไขสันหลังเพื่อป้องกันการกระทบกระเทือน |
dwarfism | คนเตี้ยแคระ | | สภาวะร่างกายที่ไม่เจริญเติบโตตามปกติ เนื่องจากในวัยเด็กขาดฮอร์โมนโซมาโตโทรฟินจึงทำให้ร่างกายเตี้ยแคระ |
dye | สีย้อม | | สารมีสีที่ทำให้สารอื่นหรือวัตถุอื่นมีสีได้ แบ่งตามโครงสร้างทางเคมีได้หลายชนิด สีย้อมจะติดทนทานมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับสมบัติเฉพาะตัวของสีย้อมและสิ่งที่ถูกย้อม |
dynamic equilibrium | สมดุลไดนามิก, สมดุลจลน์ | | 1. เคมี: ภาวะสมดุลซึ่งยังคงมีทั้งการเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้าและการเปลี่ยนแปลงย้อนกลับเกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา 2. ฟิสิกส์: สมดุลของวัตถุที่เคลื่อนที่ด้วยความเร็วคงตัว หรือ หมุนโดยมีความเร็วเชิงมุมคงตัว |
Dynamic RAM (DRAM) | ไดนามิกแรม หรือดีแรม | | หน่วยความจำที่ใช้ในการจดจำข้อมูลและโปรแกรมต่างๆ ที่อยู่ระหว่างการประมวลผลของคอมพิวเตอร์ เป็นหน่วยความจำที่มีใช้งานอยู่ในเครื่องคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล หรือพีซีมากที่สุด เนื่องจากราคาไม่แพงและมีความจุสูง |
dynamics | พลศาสตร์ | | กลศาสตร์แขนงหนึ่งที่ศึกษาเกี่ยวกับการเคลื่อนที่ของวัตถุและแรงที่กระทำต่อวัตถุ |
dynamo | ไดนาโม | | เครื่องกำเนิดไฟฟ้าชนิดหนึ่ง ซึ่งอาศัยหลักการเหนี่ยวนำทางแม่เหล็กไฟฟ้า โดยการทำให้ขดลวดเคลื่อนที่ในสนามแม่เหล็ก เป็นการเปลี่ยนพลังงานกลให้เป็นพลังงานไฟฟ้า |