Home » หมวดคำศัพท์ » พจนานุกรมศัพท์ สสวท. » พจนานุกรมศัพท์ สสวท.

พจนานุกรมศัพท์ สสวท.

หมวด พจนานุกรมศัพท์ สสวท.
มีคำศัพท์ 2,896 รายการ
เลือกตัวอักษรเพื่อแสดงรายการคำที่ขึ้นต้นด้วยตัวอักษรนั้น หรือค้นหาคำในช่องค้นหาด้านล่าง
มีคำศัพท์ที่ขึ้นต้นด้วย A จำนวน 217 รายการ
ค้นหา คำที่เผยแพร่แล้ว
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
ก
ข
ฃ
ค
ฅ
ฆ
ง
จ
ฉ
ช
ซ
ฌ
ญ
ฎ
ฏ
ฐ
ฑ
ฒ
ณ
ด
ต
ถ
ท
ธ
น
บ
ป
ผ
ฝ
พ
ฟ
ภ
ม
ย
ร
ฤ
ล
ฦ
ว
ศ
ษ
ส
ห
ฬ
อ
ฮ
คำศัพท์ศัพท์บัญญัติอักษรย่อความหมาย
Aแอมแปร์สัญลักษณ์หน่วยวัดกระแสไฟฟ้า   ดู ampere
Åอังสตรอมสัญลักษณ์แทนหน่วย อังสตรอม ดู Angstrom unit  
a.c.เอซีดู alternating current
abdominal cavityช่องท้องส่วนหนึ่งภายในร่างกาย มีอวัยวะหลายอย่าง เช่น กระเพาะอาหาร ลำไส้ ตับ ไต  เป็นต้น
abelian group [commutative group]กลุ่มอาบีเลียนกลุ่มที่มีสมบัติการสลับที่
absolute humidityความชื้นสัมบูรณ์มวลของไอน้ำที่มีอยู่จริงในอากาศหนึ่งหน่วยปริมาตร
absolute temperatureอุณหภูมิสัมบูรณ์อุณหภูมิที่ใช้ในการศึกษาวิชาอุณหพลศาสตร์มีหน่วยเป็น เคลวิน
absolute valueค่าสัมบูรณ์ ค่าสัมบูรณ์ของจำนวนจริง a  เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ หมายถึงระยะจากจุดแทน 0 ถึงจุดแทน a บนเส้นจำนวน
absolute value functionฟังก์ชันค่าสัมบูรณ์ฟังก์ชันที่อยู่ในรูปค่าสัมบูรณ์ เช่น f(x) = |x - c| เมื่อ c เป็นค่าคงตัวใด ๆ
absolute value of a complex number [modulus of a complex number]ค่าสัมบูรณ์ของจำนวนเชิงซ้อนค่าสัมบูรณ์ของจำนวนเชิงซ้อนของ a + bi  เขียนแทนด้วยสัญลักษณ์ | a + bi | หมายถึงระยะจากจุดกำเนิด (0, 0) ถึงจุด (a, b) มีค่าเท่ากับ
absolute zero temperatureอุณหภูมิศูนย์สัมบูรณ์อุณหภูมิ 0 K หรือ -273  ํC ซึ่งตามทฤษฎีจลน์ พลังงานของอนุภาคทั้งระบบจะมีค่าเป็นศูนย์
absorptionการดูดกลืนกระบวนการที่วัตถุดูดกลืนสารหรือพลังงาน  เช่น ใบไม้ ดูดกลืนพลังงานแสงบางความถี่ เพื่อใช้ในการสังเคราะห์ ด้วยแสง หรือผิวโลหะดูดกลืนพลังงานแสงบางความถี่ แล้วทำให้เกิดโฟโตอิเล็กตรอน เป็นต้น
accelerationความเร่งอัตราการเปลี่ยนความเร็ว หรือการเปลี่ยนความเร็วต่อหนึ่งหน่วยเวลา
accountingซอฟต์แวร์ระบบงานบัญชีซอฟต์แวร์ใช้งานเฉพาะทาง ที่บริษัทผู้ผลิตได้ออกแบบมาเพื่อรองรับงานด้านธุรกิจ เช่นระบบงานบัญชีเจ้าหนี้ บัญชีลูกหนี้ บัญชีสินทรัพย์ถาวรและค่าเสื่อมราคาสะสม บัญชีแยกประเภททั่วไป และบัญชีเงินเดือน
accumulatorหม้อสะสมไฟฟ้าเซลล์ไฟฟ้าแบบทุติยภูมิซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดไฟฟ้าชนิดอาศัยปฏิกิริยาเคมี  หลังจากใช้ไฟฟ้าไปบ้างแล้วก็สามารถประจุไฟฟ้ากลับคืนได้ โดยการผ่านไฟฟ้ากระแสตรงจากแหล่งกำเนิดอื่นที่มีความต่างศักย์สูงกว่าเข้าไปในทิศทางตรงข้าม
acetate rayonแอซีเตตเรยองเส้นใยสังเคราะห์จากเซลลูโลส โดยการทำให้เป็นเซลลูโลสแอซีเตตหรือเซลลูโลสไตรแอซีเตต
acetic acidกรดแอซีติกกรดอินทรีย์ชนิดหนึ่ง สูตรเคมีคือ CH3COOH มีชื่อสามัญว่า กรดน้ำส้ม ใช้เป็นสารปรุงอาหาร  เป็นตัวทำละลายและใช้ในอุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น พลาสติก สี การถ่ายรูป เป็นต้น
acetylcholineแอซิติลโคลีนสารซึ่งหลั่งออกมาจากปลายของใยประสาทบริเวณไซแนปส์ สารนี้ช่วยให้กระแสประสาทผ่านจากเซลล์ประสาทหนึ่งไปสู่อีกเซลล์หนึ่งได้ สารนี้บางครั้งเรียกว่า สารสื่อประสาท
acetylene [ethyne]อะเซทิลีนแก๊สชนิดหนึ่งติดไฟง่ายไม่มีสี ไม่มีกลิ่น  สูตรเคมีคือ C2H2 เตรียมได้จากปฏิกิริยาเคมีระหว่างแคลเซียมคาร์ไบด์กับน้ำ หรือได้จากการแตกสลายโมเลกุลของไฮโดรคาร์บอนโมเลกุลใหญ่โดยอาร์กไฟฟ้าใช้ประโยชน์ต่าง ๆ เช่น จุดตะเกียงให้แสงสว่าง เชื่อโลหะ บ่มผลไม้ เป็นสารตั้ง
acidกรด1. สารที่แตกตัวให้ไฮโดรเจนไอออน(H+)ในสารละลาย 2. โมเลกุลหรือไอออนที่สามารถให้โปรตอนได้ 3. สารที่ละลายน้ำแล้วได้สารละลายที่มีความเข้มข้นของไฮโดรเนียมไอออน(H3O+) มากกว่าไฮดรอกไซด์ไอออน(OH-) สารที่มีสมบัติเป็นกรดนั้นจำเป็นต้องสามารถทดสอบสมบัติต่าง ๆ ได้เช่น
acid dissociation constantค่าคงที่การแตกตัวของกรดค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาที่โมเลกุลหรือไออนที่เป็นกรดทำปฏิกิริยากับน้ำให้ไฮโดรเนียมไอออน นิยมใช้อักษรย่อ Ka เป็นค่าที่บอกให้ทราบว่ากรดใดจะแตกตัวให้ H+ หรือ  H3O+ ได้มากน้อยเพียงใด
acid rainฝนกรดฝนที่ได้ละลายแก๊สที่อยู่ในอากาศ เช่น แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ แก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ลงมาด้วย ทำให้ฝนที่ตกลงมามีค่า pH ต่ำกว่า 5.6-5.7
acid strengthความแรงของกรดสมบัติของกรดอย่างหนึ่งที่พิจารณาจากความสามารถในการให้โปรตอน หรือการแตกตัวให้ไฮโดรเนียมไอออน(H3O+)เมื่อละลายน้ำ   ถ้าให้โปรตอนหรือแตกตัวให้ไฮโดรเนียมไอออนได้ดีจัดเป็นกรดแก่ และถ้าให้โปรตอนหรือแตกตัวให้ไฮโรเนียมไอออนน้อยจัดเป็นกรดอ่อน
acid-base indicatorอินดิเคเตอร์สำหรับกรด-เบสสารที่มีสมบัติเปลี่ยนสีได้ ใช้สำหรับตรวจสอบระดับของความเป็นกรดและเบสของสารละลาย
acid-base titrationการไทเทรตกรด - เบสกระบวนการหาปริมาตรหรือความเข้มข้นของสารละลายกรด เมื่อทราบความเข้มข้นและปริมาตรของเบสหรือกลับกัน โดยอาศัยการเปลี่ยนสีของอินดิเคเตอร์ที่เหมาะสมหรือการเปลี่ยน pH สำหรับบอกจุดยุติของปฏิกิริยาการสะเทิน
acousticsสวนศาสตร์วิชาฟิสิกส์ของเสียงซึ่งศึกษาเกี่ยวกับการส่งผ่าน การดูดกลืน การสะท้อน การหักเห การเลี้ยวเบน การแทรกสอด และปรากฏการณ์ต่าง ๆ ของเสียงในตัวกลางและภาวะแวดล้อมต่าง ๆ
acquired behaviorพฤติกรรมที่ได้มาพฤติกรรมส่วนใหญ่ที่พบในสัตว์ที่มีระบบประสาทเจริญดี เกิดจากการเรียนรู้ ฝึกฝนหรือมีประสบการณ์มาก่อน
acromegalyอะโครเมกาลีโรคที่เกิดจากการที่มีโกรทฮอร์โมนหรือฮอร์โมนโซมาโตโทรฟินสูงมากเมื่อโตเต็มวัย ทำให้กระดูกบางส่วนของร่างกายเติบโตผิดปกติ เช่น กระดูกบริเวณใบหน้ายาวทำให้มีใบหน้ายาวผิดปกติ เป็นต้น
ACTHเอซีทีเอชดู adrenocorticotrophic hormone
action forceแรงกิริยาแรงที่วัตถุหนึ่งกระทำต่ออีกวัตถุหนึ่ง ใช้ในกรณีที่กล่าวถึงแรงกระทำระหว่างวัตถุ เช่น เรียกแรงที่วัตถุ A กระทำต่อวัตถุ B ว่าแรงกิริยา และเรียกแรงที่วัตถุ B กระทำต่อวัตถุ A ว่าแรงปฏิกิริยา
action-reaction pairแรงคู่กิริยา-ปฏิกิริยาแรงกิริยาและแรงปฏิกิริยาตามกฎการเคลื่อนที่ข้อที่สามของนิวตัน (ดู Newton 's laws of motion ประกอบ)
activation energyพลังงานก่อกัมมันต์พลังงานปริมาณน้อยที่สุดที่โมเลกุลของสารตั้งต้นจำเป็นต้องมีหรือได้รับ จึงจะสามารถเกิดปฏิกิริยาเคมีได้
active immunizationภูมิคุ้มกันก่อเองภูมิคุ้มกันที่ร่างกายสร้างขึ้นเองโดยการฉีดวัคซีนซึ่งเป็นเชื้อโรคที่ถูกทำให้อ่อนฤทธิ์หรือตายลงจนไม่สามารถทำให้เกิดโรคได้ วัคซีนจะเป็นแอนติเจนไปกระตุ้นร่างกายให้สร้างแอนติบอดีขึ้นมาต่อต้าน ซึ่งจะทำให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อโรคชนิดที่ฉีดเข้าไป
active transportการลำเลียงแบบใช้พลังงานการเคลื่อนที่ของโมเลกุลหรือไอออนของสาร จากบริเวณหนึ่งไปสู่อีกบริเวณหนึ่งโดยใช้พลังงานจากเซลล์
adaptationการปรับตัวการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างและการทำงานของอวัยวะของสิ่งมีชีวิตเพื่อปรับตัวให้เข้ากับสภาวะแวดล้อม
Addison's diseaseโรคแอดดิสันโรคที่เกิดจากอะดรีนัลคอร์เทกซ์ถูกทำลายจนไม่สามารถ สร้างฮอร์โมนได้ อาการสำคัญของโรคคือ ซูบ ผอม ผิวหนังตกกระ ร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลของน้ำและเกลือแร่ต่าง ๆ ได้ กระเพาะและลำไส้ไม่ทำงานและถึงตายในที่สุด
addition polymerization reactionปฏิกิริยาพอลิเมอไรเซชันแบบเติมปฏิกิริยาเคมีที่มอนอเมอร์ชนิดเดียวกันทำปฏิกิริยาการเติมซ้ำ ๆ กัน แล้วได้สารใหม่ซึ่งมีโมเลกุลใหญ่ขึ้นที่เรียกว่า  พอลิเมอร์
addition reactionปฏิกิริยาการเติม1. ปฏิกิริยาเคมีที่เกิดจากสารตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไปรวมเป็นสารใหม่เพียงชนิดเดียว 2. ปฎิกิริยาเคมีที่เกิดจากโมเลกุลหรืออะตอมรวมเป็นโมเลกุลเดียวกับสารอินทรีย์ประเภทไม่อิ่มตัวตรงตำแหน่งพันธะคู่หรือพันธะสาม
adenineอะดีนีนเบสชนิดหนึ่งเป็นผลึกสีขาว  สูตรเคมีคือ C5H5N5 เป็นองค์ประกอบของกรดนิวคลีอิก พบใน DNA และ RNA
adenosine diphosphate (ADP)อะดีโนซีนไดฟอสเฟต (เอดีพี)สารประกอบที่มีพลังงานสูง  ส่วนใหญ่พบสารนี้มากในโมโทคอนเดรียของเซลล์
adenosine triphosphate (ATP)อะดีโนซีน ไตรฟอสเฟต (เอทีพี)สารประกอบที่มีพลังงานสูงและเป็นสารที่พร้อมจะแตกตัวเพื่อปล่อยพลังงานออกมาใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ ที่เซลล์ต้องการ
ADHเอดีเอชดู antidiuretic hormone
adhesionแอดฮีชัน, การยึดติดการเกาะติดด้วยแรงดึงดูดระหว่างโมเลกุลของสารต่างชนิดกัน
adjacentจุดยอดประชิดจุดยอด u และ จุดยอด v ของกราฟเป็น จุดยอดประชิด (adjacent vertices) ก็ต่อเมื่อมีเส้นเชื่อมระหว่างจุดทั้งสอง
adjacent anglesมุมประชิดมุมสองมุมที่มีจุดยอดมุมร่วมกัน มีแขนร่วมกันเพียงแขนเดียว และอยู่คนละข้างของแขนร่วม จากรูป    และ    คือมุมประชิด  
ADPเอดีพีดู adenosine diphosphate
adrenal cortexต่อมหมวกไตส่วนนอกเนื้อเยื่อชั้นนอกของต่อมหมวกไต สร้างฮอร์โมนมากกว่า 50 ชนิด ซึ่งแยกออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ตามหน้าที่  คือ กลูโคคอร์ติคอยด์และมิเนราโลคอร์ติคอยด์
adrenal glandต่อมหมวกไตต่อมไร้ท่อชนิดหนึ่งในร่างกายของสัตว์มีกระดูกสันหลัง ประกอบด้วยเนื้อเยื่อ 2 ชั้นคือ อะดรีนัลคอร์เทกซ์ และอะดรีนัลเมดัลลา มีหน้าที่ผลิตฮอร์โมน  เช่น อะดรีนาลีนแอลโดสเตอโรน เป็นต้น
adrenal medullaต่อมหมวกไตส่วนในเนื้อเยื่อชั้นในของต่อมหมวกไต สร้างฮอร์โมนสำคัญ  2 ชนิด คือ อะดรีนาลีนหรือเอพิเนฟริน และ นอร์อะดรีนาลีน หรือนอร์เอพิเนฟริน
adrenaline [epinephrine]อะดรีนาลีนฮอร์โมนที่สร้างจากอะดรีนัลเมดัลลาของต่อมหมวกไต  ฮอร์โมนนี้จะถูกระต้นให้หลั่งออกมาเมื่อร่างกายเกิดอารมณ์เครียด เช่น โกรธ  ดีใจ  ตื่นเต้น เป็นต้น
adrenocorticotrophin [adrenocorticotrophic hormone] (ACTH)อะดรีโนคอร์ติโคโทรฟินฮอร์โมนที่สร้างจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ทำหน้าที่กระตุ้นอะดรีนัลคอร์เทกซ์ของต่อมหมวกไตให้สร้างฮอร์โมนตามปกติ
adsorptionการดูดซับกระบวนการที่สารซึ่งอยู่ในรูปของโมเลกุล อะตอม ไอออน หรืออนุภาคถูกดูดติดอยู่กับผิวของสารอื่น  เช่น โลหะแพลเลเดียมดูดซับแก๊สไฮโดรเจน  เป็นต้น
adultตัวเต็มวัยสิ่งมีชีวิตที่เจริญเติบโตเต็มที่พร้อมจะสืบพันธุ์ได้
Advance Technology eXtended (ATX)เอทีเอ็กซ์มาตรฐานของเมนบอร์ดถูกกำหนดในรูปฟอร์มแฟกเตอร์ซึ่งแสดงถึงขนาดของเมนบอร์ด ตำแหน่งของขั้วต่ออุปกรณ์ภายนอกต่างๆ
adwareแอ็ดแวร์โปรแกรมแอบแฝง เมื่อโปรแกรมได้รับการดาวน์โหลดหรือมีการติดตั้งในเครื่องคอมพิวเตอร์เรียบร้อยแล้ว จะแสดงหน้าต่างป๊อปอัพ ที่มีการโฆษณาสินค้า ออกมาเป็นระยะๆ โดยอัตโนมัติ
aerobic bacteriaแบคทีเรียแอโรบิกแบคทีเรียที่ต้องใช้ออกซิเจนในรูปของสารอิสระในการลายโมเลกุลของอาหาร
aerobic respirationการหายใจแบบใช้ออกซิเจนการสลายโมเลกุลของอาหารในสิ่งมีชีวิตเพื่อให้ได้พลังงานในการดำรงชีวิต โดยใช้ออกซิเจนเข้าไปทำปฏิกิริยา
aerosolแอโรซอลคอลลอยด์ชนิดหนึ่งที่อนุภาคของของแข็งหรือของเหลวกระจายอยู่ในตัวกลางของการกระจายที่เป็นแก๊ส เช่น สเปรย์ ควัน  หมอก เป็นต้น
aflatoxinอะฟลาทอกซินสารมีพิษจากราแอสเพอจิลลัสฟลาวัส มักพบตามเมล็ดข้าวโพด ถั่วต่าง ๆ เช่น ถั่วลิสง ถั่วเหลือง เป็นต้น คนที่บริโภคสารนี้ในปริมาณมากอาจเป็นโรคมะเร็งในตับ หรือเป็นอันตรายถึงตายได้
agarวุ้น  วุ้นชนิดหนึ่งได้จากการสกัดสาหร่ายสีแดง ใช้เป็นสารอาหารสำหรับเพาะเลี้ยงจุลินทรีย์และเนื้อเยื่อของสิ่งมีชีวิต
age structure diagramแผนภาพโครงสร้างอายุของประชากรแผนภูมิแท่งซ้อนกันเป็นรูปพีระมิดซึ่งแสดงให้เห็นจำนวนประชากรโดยกำหนดวัยหรือพัฒนาการทางด้านสืบพันธุ์เป็นเกณฑ์
air pollutionมลพิษทางอากาศสภาวะของอากาศที่ไม่บริสุทธิ์ มีสิ่งปะปนซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายแก่สุขภาพของมนุษย์หรือสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ
air sacถุงลม (ของนก)ถุงที่แยกออกไปจากปอดและขั้วปอดหลายถุง  มีแขนงติดต่อไปถึงช่องกลวงของกระดูก ทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยปอด โดยทำให้ปอดได้รับออกซิเจนอยู่ตลอดเวลา เป็นประโยชน์ในการบินของนก
alanineอะลานีนกรดอะมิโนชนิดหนึ่ง  สูตรเคมีคือ CH3CHNH2COOH
albuminอัลบูมินสารประกอบประเภทโปรตีนช่วยรักษาความเป็นกรด-เบส และรักษาสมดุลของของเหลวในร่างกาย รวมทั้งการสร้างแอนติบอดีด้วย
alcoholแอลกอฮอล์สารประกอบอินทรีย์จำพวกหนึ่ง ในโมเลกุลประกอบด้วยหมู่ไฮดรอกซิล(-OH) เช่น เอทานอล C2H5OH เป็นต้น
aldosteroneแอลโดสเตอโรนฮอร์โมนในกลุ่มมิเนราโลคอร์ติคอยด์ ซึ่งสร้างจากอะดรีนัลคอร์เทกซ์ของต่อมหมวกไต ทำหน้าที่ควบคุมสมดุลของโซเดียมในเลือด
aldrinอัลดรินยาฆ่าแมลงที่เป็นศัตรูพืช เป็นสารพวกไฮโดรคาร์บอนซึ่งมีคลอรีนเป็นตัวประกอบทีสำคัญ ใช้ปราบตั๊กแตนได้ดี แต่ไม่ควรใช้ฆ่าแมลงในบ้าน
algaeสาหร่ายโพรทิสต์พวกหนึ่งอาจมีเซลล์เดียวหรือหลายเซลล์ มีคลอโรฟิลล์ ไม่มีราก ลำต้น และใบที่แท้จริง ส่วนใหญ่อยู่ในน้ำ
algebraic functionฟังก์ชันพีชคณิตฟังก์ชันที่ค่าของฟังก์ชัน เขียนในรูปสัญลักษณ์ทางพืชคณิต ที่ประกอบด้วยค่าคงตัว ตัวแปร และเครื่องหมาย บวก ลบ คูณ หาร กรณฑ์ กำลัง เช่น y = 2x + 1 เป็นต้น
alkali metalsโลหะแอลคาไลโลหะหมู่ I  ในตารางธาตุได้แก่ ลิเทียม โซเดียม โพแทสเซียม รูบิเดียม  ซีเซียม  และแฟรนเซียม
alkaline earth metalsโลหะแอลคาไลน์เอิร์ทโลหะหมู่ II ในตารางธาตุ ได้แก่ เบริเลียม แมกนีเซียม แคลเซียม สทรอนเซียม แบเรียม  และเรเดียม
alkaloidแอลคาลอยด์สารอินทรีย์ที่ได้จากพืช มีสมบัติเป็นเบส ในโมเลกุลจะประกอบด้วยธาตไนดตรเจนอย่างน้อย 1 อะตอม แอลคาลอยด์มีหลายชนิด เช่น นิโคติน เป็นแอลคาลอยด์ที่พบในใบยาสูบ มอร์ฟิน เป็นแอลคาลอยด์ที่พบในฝิ่น เป็นต้น
alkaneแอลเคนสารอินทรีย์ประเภทอิ่มตัวพันธะระหว่างอะตอมของคาร์บอนเป็นพันธะเดี่ยวทั้งสิ้น สูตรเคมีทั่วไปคือ  CnH2n+2
alkeneแอลคีนสารอินทรีย์ประเภทไม่อิ่มตัวที่มีพันธะคู่อยู่ในโมเลกุลอย่างน้อย 1 ตำแหน่ง สูตรเคมีทั่วไป คือ CnH2n
alkyl groupหมู่แอลคิลหมู่อะตอมที่มาจากการลดไฮโรเจนหนึ่งอะตอมจากแอลเคน  สูตรเคมีทั่วไปคือ  CnH2n + 1
alkyneแอลไคน์สารอินทรีย์ประเภทไม่อิ่มตัวที่มีพันธะสามอยู่ในโมเลกุลอย่างน้อย  1 ตำแหน่งสูตรเคมีทั่วไปคือ  CnH2n-2
allantoisแอลแลนทอยส์ถุงที่เจริญออกมาจากตัวเอ็มบริโอของสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังชั้นสูง ที่ถุงนี้มีหลอดเลือดมาเลี้ยงมากมาย ทำหน้าที่แลกเปลี่ยนแก๊สและเก็บสะสมของเสียจากเอ็มบริโอ สำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนม ถุงนี้จะไม่เจริญมากนัก เพราะเอ็มบริโอเจริญในมดลูกจึงมีรกทำหน้าที่แลกเปล
alleleแอลลีลยีนที่เป็นคู่กันหรือแสดงลักษณะเดียวกัน
alloyโลหะเจือ, โลหะผสมสารเนื้อเดียวที่ได้จากการผสมโลหะสองชนิดขึ้นไปเข้าด้วยกัน เพื่อให้ได้สมบัติตามต้องการ เช่น ทองเหลืองเป็นโลหะผสมระหว่างทองแดงกับสังกะสี
alluvial fanเนินตะกอน(น้ำพา)รูปพัดเนินตะกอนที่เกิดจากการสะสมตัวของตะกอนในบริเวณที่มีการเปลี่ยนระดับของทางน้ำจากหุบเขาชันลงสู่ที่ราบ ทำให้ความเร็วของกระแสน้ำลดลงจนไม่สามารถนำพาตะกอนบางส่วนต่อไปได้ ตะกอนจึงตกสะสมในลักษณะที่แยกกระจายออกไปรอบข้างเป็นรูปพัด
alnicoแอลนิโคโลหะผสมระหว่างอะลูมิเนียม นิกเกิล และโคบอลต์ ใช้ทำแม่เหล็กถาวรอย่างดี
alpha cell [α - cell]แอลฟาเซลล์กลุ่มเซลล์กลุ่มเล็ก ๆ ในไอส์เลตออฟแลงเกอร์ฮานส์ทำหน้าที่สร้างกลูคากอน
alpha phylloquinone [α - phylloquinonel]แอลฟาฟิลโลควิโนนวิตามิน K เป็นวิตามินที่จำเป็นสำหรับร่างกาย ถ้าร่างกายขาดวิตามินชนิดนี้จะทำให้เลือดแข็งตัวช้าเมื่อมีบาดแผลเกิดขึ้น
alpha ray [α - ray]รังสีแอลฟารังสีชนิดหนึ่งแผ่ออกมาจากธาตุกัมมันตรังสี  เป็นอนุภาคที่มีประจุไฟฟ้าบวก คือ เป็นนิวเคลียสของ อะตอมของธาตุฮีเลียม ประกอบด้วย 2 โปรตอน และ 2 นิวตรอน มีอำนาจทะลุผ่านน้อยมาก
alpha sulphur [α - sulphur]กำมะถันแอลฟาดู  rhombic sulphur
alternate-interior anglesมุมแย้งมุมที่เกิดจากเส้นตรงเส้นหนึ่งตัดเส้นตรงใด ๆ ตั้งแต่ 2 เส้นขึ้นไป ดังรูป      เป็นมุมแย้งของ    หรือกลับกัน    เป็นมุมแย้งของ    หรือกลับกัน  
alternating current (AC)กระแสสลับ (เอซี)กระแสไฟฟ้าซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงเป็นคาบทั้งในทิศและขนาดของกระแส ใช้อักษรย่อ AC
alternation of generationวัฏจักรชีวิตแบบสลับวัฏจักรชีวิตของสิ่งมีชีวิตบางชนิดซี่งในช่วงชีวิตจะมีระยะที่มีจำนวนโครโมโซม 2 ชุด (2n) สลับกับระยะที่มีโครโมโซม 1 ชุด
altimeterมาตรระดับความสูงเครื่องมือวัดความสูงสำหรับใช้ในเครื่องบินเพื่อบอกระดับความสูง
altitudeระดับความสูง, ระดับความสูงเชิงมุม1. ระยะที่วัดจากระดับน้ำทะเลขึ้นไปในแนวดิ่ง 2. มุมแสดงตำแหน่งของวัตถุท้องฟ้าโดยวัดจากแนวขอบฟ้าขึ้นไป
altocumulusอัลโตคิวมูลัสเมฆที่มีลักษณะเป็นก้อน ที่ความสูง 3,000-7,500 เมตร
altostratusอัลโตสเตตัสแผ่นเมฆหนามีสีเทาหรือสีเทาแกมน้ำเงิน ก่อตัวอัดแน่นที่ความสูง 3,000-7,500 เมตร
aluminiumอะลูมิเนียมธาตุในหมู่ III ของตารางธาตุ  มีเลขอะตอม 13 สัญลักษณ์ AI  เป็นโลหะเบา สีขาว จุดหลอมเหลว 660oC  เป็นตัวนำความร้อนและไฟฟ้าที่ดีใช้ทำอุปกรณ์และเครื่องใช้ต่าง ๆ
alveolusแอลวีโอลัส, ถุงลมถุงที่มีผนังเป็นเยื่อบาง ๆ ยืดหยุ่นได้ อยู่ปลายสุดของแขนงขั้วปอด รอบ ๆ ถุงมีหลอดเลือดฝอยหุ้มอยู่เป็นจำนวนมาก เป็นที่แลกเปลี่ยนแก๊สออกซิเจนและคาร์บอนไดออกไซด์
AMเอเอ็มดู amplitude modulation
amberอำพันยางไม้ที่แข็งตัวจนเกือบกลายเป็นหิน ลักษณะคล้ายพลาสติก มีสีน้ำตาลแกมแดงมีความแข็ง 6 (ตามสเกลของโมส์)
amineเอมีนสารอินทรีย์ที่มีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบในโมเลกุลเกิดจากหมู่ไฮโดรคาร์บอนแทนที่ไฮโดรเจนในโมเลกุลของแอมโมเนียเพียงหนึ่ง สอง หรือ ทั้งสามอะตอมก็ได้ เช่น อะนิลีน C6H5NH2 ไดเมทิลอามีน(CH3)2NH เป็นต้น
amino acidกรดอะมิโนสารประกอบที่เป็นหน่วยย่อยเล็กที่สุด ที่ประกอบขึ้นเป็นโปรตีน โมเลกุลของกรดอะมิโนทุกชนิดจะประกอบด้วยหมู่คาร์บอกซิล(-COOH) และหมู่อะมิโน (-NH2) กรดอะมิโนที่จำเป็นซึ่งร่างกายขาดไม่ได้มีอยู่ประมาณ 10 ชนิด
amino groupหมู่อะมิโนกลุ่มของอะตอมซึ่งประกอบด้วยไนโตรเจนและไฮโดรเจน
aminopeptidaseอะมิโนเพปทิเดสเอนไซม์ที่ลำไส้เล็กผลิตขึ้นมาใช้สำหรับย่อยเพปไทด์ให้เป็นกรดอะมิโน
ammeterมาตรกระแสไฟฟ้า, แอมมิเตอร์อุปกรณ์วัดกระแสไฟฟ้าในวงจร ใช้ต่ออนุกรมกับส่วนของวงจรที่ต้องการวัดกระแสไฟฟ้า
ammoniaแอมโมเนียแก๊สไม่มีสี มีกลิ่นฉุนแสบจมูก  สูตรเคมีคือ NH3 ละลายน้ำได้สารละลายเป็นเบส ใช้ในอุตสาหกรรมทำวัตถุระเบิดและทำปุ๋ย
amnionถุงน้ำคร่ำถุงหุ้มเอ็มบริโอของสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังชั้นสูง  มีลักษณะเป็นเยื่อบาง ๆ ภายในถุงมีของเหลวบรรจุอยู่ ทำหน้าที่ป้องกันตัวอ่อนจากการกระทบกระเทือน
amoeboid movementการเคลื่อนที่แบบอะมีบาลักษณะการเคลื่อนไหวโดยอาศัยการไหลของไซโทพลาซึมไปรวมกันด้านใดด้านหนึ่ง ทำให้เซลล์ด้านนั้นโป่งออกเป็นซูโดโปเดียมและทำให้เซลล์เคลื่อนที่ไปจากจุดเดิมได้ เช่น การเคลื่อนที่ของอะมีบา  เซลล์เม็ดเลือดขาว  เป็นต้น
ampere (A)แอมแปร์หน่วยสำหรับวัดกระแสไฟฟ้า ใช้สัญลักษณ์ A โดยกำหนดว่า 1 แอมแปร์ คือ กระแสคงตัวในตัวนำเส้นตรง 2 เส้นที่มีความยาวไม่จำกัด และเล็กมากไม่คิดพื้นที่หน้าตัด วางห่างกันเป็นระยะ 1 เมตรในสุญญากาศ จะเกิดแรงระหว่างตัวนำทั้งสองเท่ากับ 2.0 x  10?7 นิวตันต่อเมตร
amphibianสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกสัตว์ที่มีกระดูกสันหลัง ระยะตัวอ่อนอาศัยอยู่ในน้ำ เมื่อโตเต็มวัยอาศัยอยู่บนบก  เช่น กบ คางคก งูดิน เป็นต้น
amplifierเครื่องขยายอุปกรณ์สำหรับขยายสัญญาณไฟฟ้าให้มีกำลังสูงขึ้นใช้ในวิทยุและเครื่องขยายเสียง เป็นต้น
amplitudeแอมพลิจูดค่าสูงสุดของปริมาณซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงอย่างเป็นคาบ เช่น ระยะระหว่างจุดกึ่งกลางและจุดสูงสุด (หรือจุดต่ำสุด) ของคลื่นน้ำ คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เป็นต้น
amplitude modulation (AM)ระบบเอเอ็มในที่นี้ให้แปลว่า ระบบเอเอ็ม  ตามคำศัพท์ในหนังสือเรียนวิชาฟิสิกส์ มัธยมศึกษาตอนปลาย คำศัพท์นี้ในหนังสือเรียนเล่มอื่นบางทีแปลว่า การผสมคลื่นทางแอมพลิจูด ในพจนานุกรมวิทยาศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสถาน คำว่า modulation แปลว่า การกล้ำ
ampullaแอมพูลลาส่วนบนของทิวบ์ฟิตของดาวทะเล เป็นกระเปาะกล้ามเนื้อ เมื่อกระเปาะนี้หดตัวจะดันน้ำให้เคลื่อนไปที่ส่วนปลายของทิวบ์ฟิต ทิวบ์ฟิตจะยื่นยาวไปแตะกับวัตถุในน้ำ ทำให้ดาวทะเลเคลื่อนที่ได้
amyl alcoholเอมิลแอลกอฮอล์ดู pentyl alcohol
amylaseอะไมเลสเอนไซม์ช่วยในการย่อยแป้งให้เป็นน้ำตาล  มีอยู่ในน้ำลายลำไส้เล็ก และตับอ่อน
anaerobic bacteriaแบคทีเรียแอนแอโรบิกแบคทีเรียเฮเทอโรโทรฟิก ที่สามารถย่อยสลายโมเลกุลของอาหารโดยไม่ต้องอาศัยออกซิเจนในรูปของสารอิสระ แต่ใช้ออกซิเจนที่อยู่ในสารอินทรีย์หรือสารอนินทรีย์
anaerobic respirationการหายใจแบบไม่ใช้ออกซิเจนการหายใจของสิ่งมีชีวิตบางชนิดและเนื้อเยื่อบางอย่างของร่างกายโดยไม่ต้องใช้ออกซิเจนเข้าทำปฏิกิริยาแยกสลายโมเลกุลของอาหาร
analog signalสัญญาณแอนะล็อกสัญญาณที่มีขนาดแอมพลิจูดที่เปลี่ยนแปลงตามเวลาและเป็นค่าต่อเนื่อง เช่น เสียงพูด และเสียงดนตรี
analysisการวิเคราะห์วิธีการพิสูจน์หรือหาองค์ประกอบหรือหาปริมาณของสาร  มีอยู่ 2 แบบ คือ คุณภาพวิเคราะห์และปริมาณวิเคราะห์
anaphaseระยะแอนาเฟสระยะหนึ่งของการแบ่งเซลล์ถัดจากระยะเมทาเฟส เป็นระยะที่ โครมาทิดแยกออกจากกันเป็นโครโมโซม กลุ่ม แล้วแต่ละกลุ่มเคลื่อนไปยังขั้วเซลล์แต่ละด้าน
androgenแอนโดรเจนฮอร์โมนเพศชายที่สร้างในอัณฑะ ทำหน้าที่ควบคุมลักษณะเพศ
anemiaโรคโลหิตจางโรคที่เกิดจากการมีเม็ดเลือดแดงในร่างกายน้อยกว่าปกติ
anemometerมาตรความเร็วลมอุปกรณ์วัดความเร็วของลม  ดูรูป  
aneroid barometerแบรอมิเตอร์แบบแอนิรอยด์อุปกรณ์วัดความดันบรรยากาศชนิดหนึ่งเป็นตลับโลหะสูญญากาศที่ยืดหดตัวได้เมื่อความดันบรรยากาศเปลี่ยนแปลงแล้วไปดันเข็มชี้อ่านความดัน
angiospermพืชดอกพืชจำพวกหนึ่งที่มีระบบท่อลำเลียง มีดอกเป็นอวัยวะสืบพันธุ์ เมล็ดมีรังไข่ห่อหุ้ม เป็นพืชที่มีมากที่สุด
angleมุมรังสีสองเส้นที่มีจุดเริ่มต้นเดียวกัน เรียกรังสีทั้งสองเส้นนี้ว่า แขนของมุม และเรียกจุดเริ่มต้นว่าจุดยอดมุม
angle of depressionมุมก้มมุมที่มีแขนของมุมแขนหนึ่งอยู่ในระดับสายตาและอีกแขนหนึ่งเชื่อมระหว่างตาของผู้สังเกต กับวัตถุที่อยู่ต่ำกว่าระดับสายตา จากรูป คือ มุมก้ม  
angle of elevationมุมเงยมุมที่มีแขนของมุมแขนหนึ่งอยู่ในระดับสายตาและอีกแขนหนึ่งเชื่อมระหว่างตาของผู้สังเกต และวัตถุซึ่งอยู่สูงกว่าระดับสายตา จากรูป คือ มุมเงย  
angle of incidenceมุมตกกระทบมุมที่รังสีตกกระทบทำกับเส้นแนวฉาก ณ จุดที่รังสีตกกระทบผิววัตถุ จากรูป  q1 คือมุมตกกระทบ
angle of inclinationมุมเอียงมุมที่เส้นตรงทำกับแกน X เมื่อวัดจากแกน X ในทิศทางทวนเข็มนาฬิกาเข้าหาเส้นตรง และมีขนาดน้อยกว่า 180°  จากรูป     คือ มุมเอียง  
angle of reflectionมุมสะท้อนมุมที่รังสีสะท้อนทำกับเส้นแนวฉาก ณ จุดที่เกิดการสะท้อนจากรูป   q2 คือ มุมสะท้อน
angle of refractionมุมหักเหมุมที่รังสีหักเห ทำกับเส้นแนวฉาก ณ จุดที่เกิดการหักเห จากรูป q คือ มุมหักเห
Angstrom unitหน่วยอังสตรอมหน่วยความ ยาวใช้กับความยาวคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า ใช้สัญลักษณ์ Å   1 Å = 10-10m
angular accelerationความเร่งเชิงมุมอัตราการเปลี่ยนความเร็วเชิงมุมของวัตถุ หรือความเร็วเชิงมุมของวัตถุที่เปลี่ยนไปในหนึ่งหน่วยเวลา
angular displacementการกระจัดเชิงมุมการเปลี่ยนตำแหน่งเชิงมุมของวัตถุแข็งเกร็งในช่วงที่วัตถุหมุนรอบแกนตรึง
angular momentumโมเมนตัมเชิงมุมผลคูณของโมเมนต์ความเฉื่อยและความเร็วเชิงมุม
angular positionตำแหน่งเชิงมุมมุมที่บอกตำแหน่งของวัตถุแข็งเกร็งในขณะที่วัตถุหมุนรอบแกนตรึง โดยวัดจากเส้นอ้างอิงที่อยู่ในวัตถุและตั้งฉากกับแกนหมุน
angular speedอัตราเร็วเชิงมุมมุมที่รัศมีของการเคลื่อนที่กวาดได้ในหนึ่งหน่วยเวลา อัตราเร็วเชิงมุม มีหน่วย เรเดียนต่อวินาที
angular velocityความเร็วเชิงมุมอัตราการกระจัดเชิงมุมของวัตถุ หรือการกระจัดเชิงมุมของวัตถุในหนึ่งหน่วยเวลา
animationแอนิเมชันการใช้คอมพิวเตอร์สร้างภาพเคลื่อนไหว ตามภาพที่วาดหรือสร้างไว้ การทำให้ภาพเคลื่อนไหวได้ด้วยการแสดงผลภาพชุดหนึ่งที่เร็วมากๆจนเรามองเห็นเป็นภาพต่อเนื่อง ซึ่งแต่ละภาพจะมีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย
anion [negative ion]แอนไอออนอะตอมหรือกลุ่มอะตอมที่แสดงอำนาจประจุไฟฟ้าลบ
annelidแอนเนลิดสัตว์ในไฟลัมแอนเนลิดา มีลำตัวกลมยาวเป็นปล้องคล้ายวงแหวนต่อกันทั้งภายนอกและภายใน เช่น แม่เพรียง ไส้เดือนดิน ปลิง เป็นต้น
annual ringวงปีส่วนของไซเลมที่ปรากฏเป็นลายเนื้อไม้  มีลักษณะเป็นวงซ้อนกันเป็นชั้นๆ มองเห็นได้เมื่อตัดต้นไม้ตามขวาง
anodeแอโนด1. ขั้วไฟฟ้าที่มีปฏิกิริยาออกซิเดชันเกิดขึ้น ซึ่งเป็นขั้วไฟฟ้าลบในเซลล์กัลวานิก หรือเป็นขั้วไฟฟ้าบวกในเซลล์อิเล็กโทรไลต์ 2. ขั้วไฟฟ้าซึ่งเป็นตัวรับอิเล็กตรอนที่เกิดขึ้นภายในระบบ เช่น หลอดวิทยุชนิดไดโอดเป็นขั้วซึ่งมีศักย์ไฟฟ้าบวกเมื่อเทียบกับแคโทด เป็นต้น
antagonismสภาวะตรงกันข้ามลักษณะการทำงานของกล้ามเนื้อ 2 ชุดที่ทำงานประสานกันในทางตรงกันข้าม คือ ถ้าชุดหนึ่งหดตัว กล้ามเนื้ออีกชุดหนึ่งจะคลายตัวในช่วงระยะเวลาเดียวกัน เช่น การทำงานของกล้ามเนื้อเฟลกเซอร์ที่หดตัว กล้ามเนื้อเอกเทนเซอร์จะคลายตัว  ทำให้เกิดการเคลื่อนไหว
anterior lobe (of pituitary gland)ต่อมใต้สมองส่วนหน้าบริเวณที่ใหญ่ที่สุดของต่อมใต้สมองประกอบด้วยกลุ่มเซลล์ที่ทำหน้าที่สร้าง ฮอร์โมนหลายชนิด  ฮอร์โมนสำคัญที่สร้าง ได้แก่ โซมาโตโทรฟิน และอะดรีโนคอร์ติโคโทรฟิน
antherอับเรณูส่วนหนึ่งของเกสรเพศผู้มีลักษณะเป็นกระเปาะ เป็นแหล่งสร้างและเก็บละอองเรณู
anthraciteแอนทราไซต์ถ่านหินที่เกิดจากการทับถมของซากพืชเป็นเวลานาน มีปริมาณของคาร์บอนมากมีคุณภาพดีและให้พลังงานสูง
anthraxแอนแทรกซ์โรคระบาดที่เกิดจากสัตว์เลี้ยงพวกโค กระบือ เนื่องจากเชื้อแบคทีเรีย เป็นโรคที่ร้ายแรงมาก มีผลทำให้สัตว์ตายได้คราวละมาก ๆ โรคนี้สามารถติอต่อถึงคนได้ สัตว์ที่เป็นโรคนี้จะต้องเผาทำลายหรือฝังในดินลึก ๆ เพื่อไม่ให้แพร่เชื้อ
antibioticยาปฏิชีวนะสารที่สกัดได้จากเชื้อราหรือแบคทีเรียบางชนิด  ในปัจจุบันนี้สามารถสังเคราะห์ได้จากสารเคมีหลายชนิด สามารถยับยั้งการเติบโตหรือฆ่าเชื้อได้อย่างกว้างขวาง ก่อให้เกิดประโยชน์ในวงการแพทย์ย่างมาก เช่น เพนิซิลลิน สเตร็ปโตไมซิน เป็นต้น
antibodyแอนติบอดีสารจำพวกโปรตีนที่ร่างกายสร้างขึ้นในกระแสเลือดมีสมบัติต่อต้านทำลายเชื้อโรคหรือแอนติเจนที่เข้ามาในร่างกาย แอนติบอดีแต่ละชนิดที่ร่างกายผลิตขึ้นมานั้นจะมีผลทำลายเชื้อโรคหรือแอนติเจนเฉพาะอย่าง
antidiuretic hormone (ADH) [vasopressin]ฮอร์โมนแอนติไดยูเรติกฮอร์โมนจากต่อมใต้สมองส่วนหลัง ทำหน้าที่กระตุ้นหลอดเลือดให้บีบตัวและช่วยให้หลอดไตดูดน้ำกลับเข้าสู่เส้นเลือด
antigenแอนติเจนสิ่งแปลกปลอมที่เข้าไปในร่างกาย แล้วร่างกายจะผลิตสารซึ่งเรียกว่าแอนติบอดีขึ้นมาต่อต้าน หรือทำลายสิ่งแปลกปลอมนั้น ๆ
antilogarithmแอนติลอการิทึมแอนติลอการิทึมของจำนวนจริง a หมายถึง จำนวนที่ลอการิทึมฐานสิบของจำนวนนั้นเท่ากับ a เช่น log10 100 = 2        antilog 2 = 100
antinodal lineแนวเส้นปฏิบัพแนวเส้นที่ลากผ่านตำแหน่งปฏิบัพ ซึ่งเกิดจากการแทรกสอดแบบเสริมกันของคลื่น 2 ขบวน
antinodeปฏิบัพตำแหน่งของคลื่นในคลื่นนิ่ง ซึ่งมีการกระจัดมากที่สุด หรือซึ่งตัวกลางมีการสั่นมากที่สุด จากรูป ตำแหน่ง A คือ ปฏิบัติ  
antisepticยาระงับเชื้อสารเคมีที่ใช้ยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ ใช้ภายนอกร่างกาย เช่น เอทานอล ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์ ยาแดง ยาล้างตาพวกกรดบอริก เป็นต้น
aortaเอออร์ตาหลอดเลือดใหญ่ที่มาจากห้องล่างของหัวใจด้านซ้าย มีแขนงแยกออกไปเพื่อนำเลือดไปยังส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย
apatiteอะพาไทต์แร่ชนิดหนึ่งเป็นสารประกอบฟอสเฟตและฟลูออไรด์ของแคลเซียม สูตรเคมีคือCa5F(PO4)3 ใช้ในโรงงานทำปุ๋ยและผลิตฟอสฟอรัส
apertureช่องรับแสงช่องให้แสงผ่านในทัศนูปกรณ์  เช่น กล้องถ่ายรูป เป็นต้น ช่องนี้อาจปรับขนาดให้แสงผ่านเข้ามากน้อยได้ตามที่ต้องการ
apparent weightlessnessสภาพเสมือนไร้น้ำหนักสภาพที่ไม่มีแรงเนื่องจากน้ำหนักวัตถุกระทำต่อพื้นที่รองรับวัตถุ สภาพนี้เกิดขึ้นขณะที่วัตถุและพื้นที่รองรับมีการตกแบบเสรี (ดู free fall ประกอบ)
appendageรยางค์อวัยวะที่ยื่นออกมาจากร่างกายของสัตว์  ช่วยในการเคลื่อนที่และจับอาหาร เช่น แขน ขา ปีก เป็นต้น
appendixไส้ติ่งส่วนที่ยื่นออกมาจากตอนต้นของลำไส้ใหญ่มีปลายตันของคนมีความยาวประมาณ 6 เซนติเมตร
application softwareซอฟต์แวร์ประยุกต์ชุดคำสั่งที่เขียนขึ้นเพื่อให้เครื่องคอมพิวเตอร์ทำงานตามวัตถุประสงค์เฉพาะอย่าง ซอฟต์แวร์ประยุกต์อาจเขียนขึ้นโดยใช้โปรแกรมภาษาคอมพิวเตอร์
applied scienceวิทยาศาสตร์ประยุกต์วิชาหรือความรู้เกี่ยวกับการนำผลจากการวิจัยค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์บริสุทธิ์มาประยุกต์ให้เกิดประโยชน์
aquatic ecosystemระบบนิเวศในน้ำความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มสิ่งมีชีวิตที่อยู่ในน้ำและระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อมในน้ำ
arachnidอแรชนิดสัตว์พวกหนึ่งในไฟลัมอาร์โทรโพดา มีขา 4 คู่ เช่น แมงมุม แมงป่อง เห็บ แมงดาทะเล เป็นต้น
arginineอาร์จีนีนกรดอะมิโนชนิดหนึ่งที่จำเป็นสำหรับคน มีในพืช และสัตว์
argonอาร์กอนธาตุในหมู่ VIII ของตารางธาตุ มีเลขอะตอม 18  สัญลักษณ์ Ar เป็นแก๊สเฉื่อยไม่มีสีและกลิ่น  มีปนอยู่ในอากาศร้อยละ 0.94 จุดหลอมเหลว -189.2oC จุดเดือด -185.7oC
arithmetic averageค่าเฉลี่ยเลขคณิตดู arithmetic mean
arithmetic mean, arithmetic averageค่าเฉลี่ยเลขคณิต ค่ากลางของข้อมูลที่ได้จากการบวกค่าสังเกตของข้อมูลทั้งหมด แล้วหารด้วยจำนวนข้อมูลทั้งหมด  ใช้สัญลักษณ์
arithmetic numberจำนวนเลขคณิตจำนวนที่เกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน ได้แก่ จำนวนเต็มบวก เศษส่วน ทศนิยม และจำนวนจริง(ที่เป็นบวก)
arithmetic progression (A.P.) [arithmetic sequence]ลำดับเลขคณิตลำดับที่มีผลต่างร่วมคงตัว เช่น 2, 4, 6, 8,... เป็นลำดับเลขคณิต และมีผลต่างร่วมคือ  2
arithmetic sequenceลำดับเลขคณิตดู arithmetic progression (A.P.)
arithmetic seriesอนุกรมเลขคณิตอนุกรมที่ได้จากลำดับเลขคณิต  เช่น  2+ 4+ 6+ ...+ 20 เป็นอนุกรมเลขคณิตที่ได้จากลำดับเลขคณิต 2, 4,  6, ..., 20
Arithmetic-Logic Unit (ALU)หน่วยคำนวณและตรรกะ หรือเอแอลยูหน่วยที่ทำหน้าที่ในการคำนวณต่างๆ ทางคณิตศาสตร์ ได้แก่ การบวก ลบ คูณ หาร และเปรียบเทียบทางตรรกะเพื่อทำการตัดสินใจ เช่น การเปรียบเทียบข้อมูล การเปรียบเทียบว่าจริงหรือเท็จ
arteryหลอดเลือดอาร์เตอรี่หลอดเลือดที่นำเลือดออกจากหัวใจไปสู่เนื้อเยื่อต่าง ๆ มีผนังเหนียวและยืดหยุ่นได้ มีกล้ามเนี้อเรียบ  ทำให้หดตัวหรือขยายตัวได้ดี
arthropodอาร์โทรพอดสัตว์ในไฟลัมอาร์โทรโพดา ลำตัวเป็นปล้อง ทั้งขาและหนวดมีลักษณะต่อกันเป็นข้อ  เช่น  แมลงทุกชนิด  เป็นต้น
artificial inseminationการผสมเทียมการฉีดเชื้อสืบพันธุ์ของเพศผู้เข้าไปในมดลูกของเพศเมียแล้วสามารถทำให้เพศเมียตั้งท้องได้
artificial rubberยางเทียมดู  synthetic rubber
artificial selectionการคัดเลือกของมนุษย์กระบวนการที่มนุษย์ผสมพันธุ์และเลี้ยงสิ่งมีชีวิตให้มีลักษณะตามที่ต้องการ
asbestosใยหินแร่ชนิดหนึ่งมีลักษณะเป็นเส้นใย มีอยู่ในธรรมชาติ ประกอบด้วยสารซิลิเกตหลายชนิดปนกัน ที่สำคัญคือ แคลเซียมและแมกนีเซียมซิลิเกต ใช้เป็นฉนวนความร้อนและไฟฟ้า
ascorbic acidกรดแอสคอร์บิกวิตามิน C สูตรเคมีคือ C6H8O6 ถ้าร่างกายขาดวิตามินชนิดนี้จะทำให้เหงือกบวม เลือดออกตามไรฟัน ฟันไม่แข็งแรง กระดูกอ่อน และเส้นเลือดเปราะ
asexual reproductionการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศการสืบพันธุ์แบบไม่มีการผสมกันระหว่างเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้กับเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย เช่น พืชอาจสืบพันธุ์โดยการแตกหน่อและสัตว์อาจสืบพันธุ์โดยการแบ่งตัว เป็นต้น
Aspergillus flavusแอสเพอจิลลัสฟลาวัสเชื้อรา ซึ่งผลิตสารมีพิษเรียกว่าอะฟลาทอกซิน เชื้อราชนิดนี้ชอบเจริญตามเมล็ดพืช เช่น ถั่วลิสง ข้าวโพด ข้าวเจ้า ถั่วเหลือง และเมล็ดพืชที่มีน้ำมัน
association neuronเซลล์ประสาทประสานงานเซลล์ประสาทชนิดหนึ่งมีอยู่ในสมองและไขสันหลัง ทำหน้าที่เชื่อมโยงระหว่างเซลล์ประสาทภายในไขสันหลังหรือภายในสมอง
asteroidดาวเคราะห์น้อยกลุ่มดาวจำนวนมากที่โคจรรอบดวงอาทิตย์ อยู่ระหว่างดาวอังคารและดาวพฤหัส
astrolabeแอสโตรแลบอุปกรณ์สำหรับใช้วัดหาตำแหน่งของวัตถุท้องฟ้า
astronautนักบินอวกาศผู้ที่เดินทางไปกับยานอวกาศ
astronomical telescopeกล้องโทรทรรศน์ดาราศาสตร์กล้องส่องดูวัตถุไกล ๆ เพื่อศึกษาทางด้านดาราศาสตร์ เช่น ส่องดูดวงดาว ส่องดูกลุ่มดาว เป็นต้น
astronomical unit (AU)หน่วยดาราศาสตร์หน่วยวัดระยะทางที่เกี่ยวกับดาราศาสตร์มีสัญลักษณ์ AU โดยกำหนดให้ระยะเฉลี่ยจากโลกถึงดวงอาทิตย์มีค่าเป็น 1 AU 1 AU = 1.49 x 1011 เมตร
atmบรรยากาศสัญลักษณ์ของหน่วยความดันบรรยากาศ   ดู atmosphere
atmosphereบรรยากาศ1.อากาศที่ห่อหุ้มโลก ประกอบด้วยออกซิเจน 1 ใน 5 ส่วน ไนโตรเจน 4 ใน 5 ส่วนนอกจากนั้นยังมีแก๊สอื่น ๆ อีกเป็นจำนวนเล็กน้อย เช่น คาร์บอนไดออกไซด์อาร์กอน ซีนอน เป็นต้น บรรยากาศมีอยู่สูงขึ้นไปประมาณ 1,500 กิโลเมตร ซึ่งจะมีความหนาแน่นของอากาศลดลง ตามลำดับ และมีอุ
atmospheric pressureความดันบรรยากาศความดันเนื่องจากน้ำหนักของอากาศที่อยู่เหนือโลก ความดัน 1 บรรยากาศที่ระดับน้ำทะเลมีค่าเท่ากับ 1.01325 x 105 Pa                                                      หรือ 1.01325 x 105 N/m2    
atomอะตอมส่วนที่เล็กที่สุดของธาตุซึ่งสามารถแสดงสมบัติของธาตุนั้นได้  ประกอบด้วยอนุภาคมูลฐานสำคัญ 3 ชนิดคือ โปรตอน อิเล็กตรอนและนิวตรอน
atomic massมวลอะตอมมวลเปรียบเทียบที่แสดงว่าธาตุ 1 อะตอมมีมวลเป็นกี่เท่าของ 1/12  ของมวล C-12  หนึ่งอะตอม
atomic mass unitหน่วยมวลอะตอมหน่วยมวลอะตอม หน่วยของมวลอะตอม ใช้อักษรย่อ u       1 u มีค่าเท่ากับ 1/12 เท่าของมวล C-12 หนึ่งอะตอม 1 u = 1.66 x 10-27kg  
atomic numberเลขอะตอมเลขแสดงจำนวนโปรตอนในอะตอมของธาตุ
atomic radiusรัศมีอะตอมความยาวครึ่งหนึ่งของระยะทางระหว่างนิวเคลียสของอะตอมหนึ่งไปยังนิวเคลียสของอีกอะตอมหนึ่ง โดยการวัดแบบรัศมีโคเวเลนต์ รัศมีวันเดอวาลส์หรือรัศมีโลหะ ซึ่งขึ้นอยู่กับชนิดของพันธะระหว่างอะตอมนั้น ๆ ดังนั้นรัศมีอะตอมของธาตุหนึ่งอาจมีค่าต่างกันซึ่งขึ้นอยู่กับว่าเป็
ATPเอทีพีดู adenosine triphosphate
atriumห้องบนของหัวใจหัวใจห้องบนของสัตว์มีกระดูกสันหลัง มีผนังบางกว่าหัวใจห้องล่างรับโลหิตจากส่วนต่าง ๆ ของร่างกายและจากปอดส่งผ่านไปยังหัวใจห้องล่างต่อไป
AUเอยูสัญลักษณ์หน่วยวัดระยะทางเกี่ยวกับดาราศาสตร์ ดู astronomical unit
auditory nerveเส้นประสาทรับเสียงเส้นประสาทที่ต่อจากส่วนคอเคลียในหูชั้นในไปยังสมอง
auroraแสงออโรราสีแสงที่เกิดบริเวณขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้ เนื่องจากแก๊สบริเวณขั้วโลกถูกกระตุ้นด้วยสนามแม่เหล็กที่มีพลังงานสูงในบริเวณขั้วแม่เหล็กโลก ทำให้แก๊สเหล่านั้นปล่อยรังสีออกมา มีแสงสีต่าง ๆ รูปร่างเป็นระย้าคล้ายม่าน
automatic switchสวิตช์อัตโนมัติอุปกรณ์สำหรับเปิดปิดวงจรไฟฟ้าแบบอัตโนมัติ  โดยใช้หลักการเกิดสนามแม่เหล็กเหนี่ยวนำหรือแผ่นโลหะคู่ที่ขยายตัวไม่เท่ากันเมื่อได้รับความร้อน
autonomic nervous system (ANS)ระบบประสาทอัตโนวัติระบบประสาทส่วนหนึ่งของสัตว์ที่มีกระดูกสันหลังซึ่งทำงานนอกอำนาจจิตใจ  ประกอบด้วยระบบประสาทซิมพาเทติกและระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
autosomeออโตโซมโครโมโซมที่ไม่ใช่โครโมโซมเพศ
autotrophic bacteriaแบคทีเรียที่สร้างอาหารได้เองแบคทีเรียที่ดำรงชีวิตโดยสร้างอาหารได้เองจากการสังเคราะห์ด้วยแสงหรือสังเคราะห์ทางเคมี
autotrophic organismสิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารได้เองพืชสีเขียวและโพรทิสต์บางชนิดที่สร้างอาหารได้เองโดยการสังเคราะห์ด้วยแสงหรือสังเคราะห์ทางเคมี
auxinออกซินฮอร์โมนในพืชที่มีอิทธิพลเกี่ยวกับการเจริญเติบโตของพืช
average deviation [mean deviation]ส่วนเบี่ยงเบนเฉลี่ย, ค่าเบี่ยงเบนเฉลี่ยค่าที่ใช้วัดการกระจายของข้อมูล ที่ได้จากการเฉลี่ยค่าสัมบูรณ์ของความแตกต่างระหว่างค่าของข้อมูลแต่ละค่าจากค่ากลางของข้อมูลชุดนั้น ซึ่งค่ากลางอาจจะเป็นค่าเฉลี่ยเลขคณิต หรือมัธยฐาน
average speedอัตราเร็วเฉลี่ยอัตราส่วนระหว่างระยะทางในการเคลื่อนที่ต่อเวลาที่ใช้ในการเคลื่อนที่ อัตราเร็วเฉลี่ยเป็นปริมาณสเกลาร์
average velocityความเร็วเฉลี่ยอัตราส่วนระหว่างการกระจัดต่อเวลาที่ใช้ในการเคลื่อนที่  ความเร็วเฉลี่ยเป็นปริมาณเวกเตอร์
Avogadro's hypothesisสมมติฐานของอาโวกาโดรสมมติฐานที่กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างปริมาตรกับจำนวนโมเลกุลของแก๊ส  มีใจความสำคัญว่าแก๊สที่มีปริมาตรเท่ากันวัดที่อุณหภูมิและความดันเดียวกันจะมีจำนวนโมเลกุลเท่ากัน
Avogadro's numberเลขอาโวกาโดรจำนวนอนุภาค(โมเลกุล อะตอมหรือไอออน) ที่มีอยู่ในสารปริมาณ 1 โมล มีค่าเท่ากับ 6.02 x 1023
axiomสัจพจน์ดู  postulate
axis of symmetryแกนสมมาตรเส้นตรง L จะเป็นแกนสมมาตรของจุด P และจุด Q เมื่อลากส่วนของเส้นตรง PQ แล้ว L จะแบ่งครึ่งและตั้งได้ฉากกับส่วนของเส้นตรง PQ และในกรณีนี้กล่าวได้ว่าจุด P สมมาตรกับจุด Q    L จะเป็นแกนสมมาตรของเส้นโค้ง C หรือ รูป A ใด ๆ เมื่อทุก ๆ จุดบนเส้นโค้งหรือบนรูปนั้นสมม
axonแอกซอนใยประสาทชนิดหนึ่ง ทำหน้าที่นำกระแสประสาทคำสั่งออกจากตัวเซลล์ประสาท
azimuth angleมุมแอซิมัทมุมแสดงตำแหน่งของวัตถุท้องฟ้า วัดจากแนวทิศเหนือไปตามแนวขอบฟ้าทางทิศตะวันออกหรือตามเข็มนาฬิกาจนถึงตำแหน่งจุดตัดของเส้นที่ลากจากวัตถุนั้นลงมาตัดและตั้งฉากกับเส้นขอบฟ้า